Links de hanger van Mi Moneda, model Gaudi White, rechts de hanger van Quoins.
All Round is het bedrijf dat de populaire sieraden onder het merk Mi Moneda maakt. Deze kettingen bestaan uit een hanger die open geklikt kan worden om een munt in te doen. De munt kan makkelijk worden verwisseld. Er zijn drie kleuren hangers, ieder in drie formaten, en er zijn veel verschillende munten. Zoals vaak gebeurt met populaire (mode)artikelen, brengt een ander bedrijf sieraden op de markt waarvan wordt gesteld dat ze erg lijken op de oorspronkelijke artikelen. In dit geval gaat het om de Quoins van Dutch Designz. All Round is van mening dat de Quoins inbreuk maken hun auteursrecht en dat er slaafs is nagebootst. Vorige week deed het gerechtshof Den Bosch uitspraak in deze zaak. Het hof bekijkt eerst of er sprake is van inbreuk op de hangers, dan op de munten en ten slotte op de combinatie van de hanger en de munt.
De hangers
Auteursrecht
Een werk kan auteursrechtelijk zijn beschermd als het een ‘eigen intellectuele schepping van de auteur’ is. Hiermee wordt bedoeld dat het werk niet is ontleend aan een ander werk en het oorspronkelijk moet zijn.
De hanger van Mi Moneda
All Round stelt dat de hangers van Mi Moneda auteursechtelijk beschermd zijn, en dat de Quoins daarop inbreuk maken. Dutch Designz is het daar niet mee eens en vindt dat de hangers deels ontleend zijn aan andere sieraden (met andere woorden: niet een eigen intellectuele schepping zijn), ze deels voor de hand liggend zijn, en deels functioneel bepaald. Het hof heeft bepaald dat, anders dan Dutch Designz zegt, de hangers voldoende oorspronkelijk zijn (ze lijken dus niet op andere bestaande sieraden). Ook zijn de hangers het resultaat van creatieve keuzes. Het werk zou dus auteursrechtelijk beschermd kunnen worden. Er is wel een uitzondering waar Dutch Designz zich op beroept: er is geen auteursrecht als de vormgeving technisch is bepaald. Dat is hier niet helemaal het geval want er zijn alternatieven voor de vormgeving. Daarom zijn de hangers wel auteursrechtelijk beschermd, maar is deze bescherming heel zwak. Er is dan ook pas inbreuk als de andere hangers een sterk opvallende gelijkenis hebben. Dat is hier niet het geval. Wat Dutch Designz heeft overgenomen, zijn de technisch bepaalde delen. Waar ze af kon wijken, zoals de versiering op de rand, heeft ze dat gedaan. Er is dus geen inbreuk op het auteursrecht van de hanger.
Vitruviusman van Da Vinci. Links van Mi Moneda, rechts van Quoins.
Slaafse nabootsing
All Round vindt ook dat de hangers slaafs zijn nagebootst. Er is sprake van slaafse nabootsing als je, zonder aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid van de producten afbreuk te doen, een andere weg had kunnen inslaan en door dat niet te doen onnodige verwarring sticht. Het hof oordeelde dat door af te wijken van de vormgeving waar mogelijk, voldoende afstand is gehouden van de hangers van All Round, waardoor er geen sprake is van slaafse nabootsing.
De munten
Auteursrecht
Hierboven zagen we dat een werk auteursrechtelijk beschermd kan zijn, als het gaat om een ‘eigen intellectuele schepping van de auteur’. Het hof oordeelt dat de munten met afbeelding van een buddha en de Vitruviusman van Da Vinci niet oorspronkelijk zijn. Er zijn immers veel afbeeldingen van buddha en de Vitruviusman van Da Vinci, en de afbeeldingen van Dutch Designz zien er anders uit dan die van All Round. Voor de munten van parelmoer en ingelegde zirconia steentjes is bepaald dat er een zeer zwak auteursrecht op rust. Er is geen sterk opvallende gelijkenis tussen deze munten van de twee merken, zodat de munten niet auteursrechtelijk beschermd zijn.
Slaafse nabootsing
Net als de hangers zijn de munten niet slaafs nagebootst, omdat ze voldoende afstand houden van die van All Round.
Het setje: hanger en munt samen
Auteursrecht
Het grootste oppervlakte van het sieraad wordt door de munt bepaald, maar de munt is niet auteursrechtelijk beschermd. Het plaatsen van de munten in de hanger creëert geen sterker auteursrecht op de combinatie. All Round voerde aan dat zij de bedenker is van het idee om de munt in de hangers te plaatsen maar ideeën kunnen niet auteursrechtelijk worden beschermd. Er is dus ook bij de combinatie munt in hanger geen sprake van auteursrechtinbreuk.
Slaafse nabootsing
Zoals we hierboven zagen, zijn zowel de hanger als de munt op zich niet slaafs nagebootst, omdat er een andere weg was ingeslagen waar dat mogelijk was. Bij de combinatie van de munt in de hanger, oordeelt het hof anders. Dutch Designz heeft gekozen om juist deze munten met hetzelfde onderwerp in dezelfde maatvoering en gelijkende hangers te maken. Er is niet 1 combinatie nagebootst, maar een hele serie. De hele serie houdt te weinig afstand van de serie van Mi Moneda. Immers, zonder afbreuk te doen aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid, hadden ze een andere weg kunnen inslaan, bijvoorbeeld door het gebruik van andere materialen, het gebruik van andere onderwerpen of andere maten. Een enkele munthanger leidt niet snel tot slaafse nabootsing, maar het nabootsen van de hele serie is dat wel.
Links de buddha van Mi Moneda, rechts de buddha van Quoins.
Conclusie
Voor zover er auteursrecht rust op de hanger, munt of combinatie, is er door Dutch Designz geen inbreuk op gemaakt. Er is geen slaafse nabootsing van de losse hanger en munt. De combinatie van de munt in de hanger is wel slaafs nagebootst, vooral omdat het gaat om een hele serie die is nagebootst. Dutch Designz moet de inbreuk stoppen en moet ze uit de handel halen. Het Hof compenseert de proceskosten in eerste aanleg zodat beide partijen hun eigen proceskosten dragen. All Round wordt veroordeeld tot betaling van de proceskosten in hoger beroep.
Tip
Het is voor ontwerpers belangrijk om goed documentatie bij te houden over de ontwerpen (zoals bijvoorbeeld de schetsen, maar ook e-mails en brieven daarover) met data daarop. Ook in deze zaak voerde de gedaagde partij aan dat de eisende partij geen auteursrecht had, omdat zij op haar beurt de ontwerpen van een ander merk zou hebben afgekeken. Door het overleggen van documentatie kon dit argument worden ontkracht.
